abca4 geni hakkında bilgiler listesi

abca4 geni: atp bağlayıcı kaset a alt üyesinin 4. proteini

normal fonksiyon;

abca4 geni retinada bulunan bir proteinin üretilme emrini verir. retina gözün arka tabakasında bulunan ışığa duyarlı farklılaşmış hücrelerden oluşan tabakadır. abca4 proteini özellikle ışık reseptör hücreleri yani fotoreseptörler tarafından üretilirler. fototrandüksiyonu takiben, abca4 proteinleri aktifleşir. göze giren ışığın, elektrik sinyallerine dönüştürülüp beyne iletilmesi işlemine fototransdüksiyon denir. bu aşama, fotoreseptör hücrelerine zarar verebilecek zehirli maddelerin oluşmasına yol açar. işte abca4 proteini bu zararlı maddelerden biri olan n-retinildien-pe’yi bu hücrelerden uzaklaştırmakla görevlidir.

genetik değişikliklerle bağlantılı sağlık sorunları;

koni distrofisi
abca4 genindeki 40’dan fazla mutasyonun, koni distrofisi olarak adlandırılan görme bozukluğuna neden olduğu bulunmuştur. bu durumla ilişkili problemler arasında görsel keskinlik kaybı (akuiti), ışığa karşı artan hassasiyet (fotofobi) ve renk görüşünde bozulma sayılabilir. bu görme bozuklukları zamanla kötüleşir. otozomal resesifle kalıtılan koni distrofisi vakalarının %30 ila %60’ını, abca4 gen mutasyonlarının sebep olduğu tahmin edilmektedir. bu da her hücredeki abca4 geninin, her iki kopyasının mutasyona sahip olduğu anlamına gelmektedir.

koni distrofisine sebeb olan çoğu abca4 gen mutasyonları bu proteindeki tek bir aminoasit değişiminden kaynaklanmaktadır. bu değişmiş protein, fotoreseptörlerden n-retinildien-pe’yi uzaklaştıramaz. sonuç olarak n-retinildien-pe, n-retiniletanolamin (a2e) molekülünü üretmek için başka bir madde ile birleşir. a2e birikimi fotoreseptör hücreleri için zehirlidir ve bu hücrelerin bozulmalarına yol açar. koni distrofisi olan kişilerde bu durum zamanla görme kaybına sebep olur. abca4 gen mutasyonlarının sebep olduğu koni distrofisi, diğer genetik mutasyonların neden olduğu koni distrofisine göre daha ciddi görme problemleriyle ilişkili bulunmuştur.

stargart maküler dejenerasyon;

abca4 genindeki 640’dan fazla mutasyonun, stargart maküler dejenerasyona yol açtığı bulunmuştur. bu göz hastalığın en yaygın nedeni de bu gendeki mutasyonlardır. stargart maküler dejenerasyon özellikle gece görüşünü etkileyen ve zamanla kötüleşen görme kaybı ile karakterizedir. mutasyonların çoğu abca4 proteinindeki aminoasitlerin değişmesindendir. bozuk bir abca4 proteini daha öncede belirtildiği gibi fotoreseptör hücrelerinden n-retinildien-pe’yi uzaklaştıramaz. sonucunda da n-retinildien-pe, retinal hücrelerde biriken lipofuksin adı verilen yağlı sarı pigmenti üretmek için başka bir madde ile birleşir. biriken lipofuksin retina hücreleri için zehirlidir ve bu da stargart maküler dejenerasyonlu bireylerde zamanla görme kaybına yol açar.

çeşitli abca4 gen mutasyonları farklı bireylerde farklı görme bozukluğu formlarına neden olduğu bulunmuştur. abca4 genindeki mutasyonların farklı göz hastalıklarına nasıl neden olabildiği hala açık değildir.

yaşa bağlı maküler dejenerasyon
retinis pigmentosu

bu genin diğer isimleri;

abca4_insan
abcr
atp-bağlayıcı kaset a alt ailesi 4 numaralı üyesi
atp-bağlayıcı kaset taşıyıcısı, retinaya özgü
atp-bağlayıcı kaset, a alt ailesi (abc1), üye 4
fotoreseptör rim proteini
retinaya özgü abc taşıyıcısı
retinalaya özgü atp-bağlayıcı kaset taşıyıcısı
rim abc taşıyıcısı
rim proteini
rmp