10)
gaziantep belkis harabeleri;
zeugma antik kenti, gaziantep ili, nizip ilçesinin 10 km. doğusunda yer almaktadır. tarih öncesi çağlardan beri kesintisiz iskan gören zeugma'nın önemi samsat ile birlikte fırat nehri'nin en kolay geçit verdiği iki noktadan biri olmasıdır. m.ö. ii. yüzyıl sonlarında kurulan kommagene krallığının dört önemli kentinden birisi olmuştur.
bölgenin roma hakimiyetine girmesinden sonra burada iv. lejyon adını alan askeri garnizonun kurulması zeugma'nın önemini daha da arttırmıştır. m.s. i. yüzyıldan itibaren gerek askeri alanda ve gerekse ticaret ve kültürel faaliyetlerde zeugma çok hareketli ve zengin bir şehir haline gelmiştir. gerek ticaretteki hareketlilik gerekse emekli olan askerlerin yerleşerek zeugma'da kalması, hem nüfusun artmasına hem de sanat ve kültür seviyesi oldukça yüksek bir tabakanın oluşmasına neden olmuştur.
m.s. ii. yüzyılın ortalarında partlar'ın batıya başlattıkları askeri harekat sırasında zeugma yakılıp yıkılarak tahrip edilmiştir. kent bu saldırıdan sonra eski konumuna gelememiştir. bizans imparatorluğu döneminde ana yol güzergahlarının birecik tarafına kaymasıyla eski önemini kaybetmiştir. m.s. xi. yüzyılın ortalarından itibaren zeugma adı artık kayıtlarda geçmemeye başlamıştır. bu da şehrin büyük oranda terk edilmiş olduğunu göstermektedir.
gap bölge kalkınma idaresi başkanlığı, zeugma ile ilgili olarak kültür bakanlığınca sürdürülen çalışmaların kapsamını genişletmek, desteklemek ve gerekli finansmanı sağlayabilmek amacıyla çeşitli girişimlerle kaynak arama çabasına girmiş ve amerikan packard humanities institute (phi) ile zeugma'daki arkeolojik kazı, kurtarma ve restorasyon çalışmalarının devamını sağlamaya yönelik bir mutabakat zaptı, 8 haziran 2000 tarihinde imzalanmış ve 5 milyon dolarlık bir finansman temin edilmiştir. bu mutabakat çerçevesinde, zeugma'da, gap idaresinin koordinasyonunda, packard humanities institute'nün finansmanıyla, kültür bakanlığının izin ve denetiminde, gaziantep valiliği ve birecik a.ş.'nin katkılarıyla, gaziantep müzesinin koordinatörlüğünde, oxford arkeoloji biriminin kazı alanındaki profesyonel yönetiminde çok uluslu bir kazı ve kurtarma çalışması gerçekleştirilmiştir.