çorum hakkında bilgiler listesi

çorum'un jeolojik yapısı;
bölgenin jeolojik yapısında iki ana kütle (kayaç) grubu göze çarpar.bunlardan birincisi “metamorfik seri” (başkalaşmış kayaçlar), ikincisi ise, “tortul kütleleridir". ilin asıl jeolojik karakterini 3. jeolojik zamanın sonları ile 4. jeolojik zamanda meydana gelen oluşumlar meydana getirmektedir.

bununla birlikte, jeolojik devirlerden ilkel zaman olarak bilinen arkean ve prekambrien devirlerine ait çorum merkez ilçe, alaca, iskilip, osmancık, mecitözü ve bilhassa kargı ilçelerinde çeşitli metamorfik (başkalaşım) topraklarına rastlanılmıştır. özellikle 3. jeolojik zamanın kütlelerinden olan jips (kireç taşı) ve kaya tuzu yatakları ile karbon miktarı %75 kadar olan zengin linyit kömürü yataklarına (osmancık, dodurga yöresinde 30 milyon ton rezervinde ayrıca alpagut-zambal-karakaya-ayva ve ovacık köyünde) rastlanmaktadır. yine bu zamanın püskürük kütlelerinden olan trakit, granit, bazalt ve andezit gibi kütle arazisine de çorum merkez ilçesinde, kargı, sungurlu, alaca, mecitözü, osmancık ve iskilip ilçelerinde rastlanmaktadır. tortul kütlelere ise ilin çoğu yörelerinde rastlanmaktadır.
çorum; alp-himalaya orojenezi (dağ oluşumu) olarak bilinen sistem içerisinde yer alan k.a.f. (kuzey anadolu fay hattı) üzerinde yer almaktadır. k.a.f. il merkezinin 20 km. kuzeyinden geçmektedir.

çorum'daki dağlar;

il sınırları içerisinde bulunan dağlar, genel olarak yüksek sayılmayacak niteliktedir. ortalama yükseltileri 1500 m. dolayındadır. bunlar orta karadeniz bölümündeki canik dağları ile ilgaz ve küre dağlarının başlangıç noktalarını teşkil eden silsileler şeklinde güneye doğru (bozok yaylasına) gittikçe alçalırlar. yükseklikleri 1000-2000 m. arasında değişen tepeleri ile bir taraftan kızılırmak vadisi kıyılarında, diğer taraftan yeşil ırmağın çekerek suyu kıyılarında uzayıp giderler. çorum dağlarının yüksek kısımları iskilip-osmancık ve kargı ilçeleri toprakları üzerindedir.

merkez ilçenin kuzeyinde eğerci dağ sıraları, batı yönde alagöz ve kösedağları yer alır. bu iki dağ sıraları arasında kırkdilim boğazı bulunmaktadır. güneyde uzanan dört tepe silsileleri güneydoğuya doğru uzanarak mecitözü ve ortaköy ilçesindeki karadağ silsileleri ile birleşir. aynı şekilde ilçenin güneyinde ve güney batısında uzanan dağ sıraları, sungurlu ilçesi içindeki kartal dağlarına kadar uzanmaktadır.

osmancık ilçesindeki kızılırmak vadisi boyunca uzanan çal ve ada dağları; kargı ilçesi sınırları içinde devam ederek çorum’un en yüksek dağlarından olan kös dağlarındaki erenler tepesine (2097 m.) ulaşır.

aynı dağ sıralarının güneyinde iskilip ilçesinin teke dağı, kavak dağı, göl ve deveci dağları ile çakarözü dağlarını meydana getirdiği görülmektedir.

çorum ilinde yüksekliği 1.700 m'yi aşan dağlar;

• erenler tepesi (kargı’da kös dağı üzerinde)
• türbe tepe (kargı’da)
• kara tepe (mecitözü’nde)
• kırklar dağı (mecitözü’nde)
• köse dağı (çorum’da)
• dede çal (osmancık’ta)
• kartal tepe (sungurlu’da)
• teke dağı (iskilip’te)

çorum'daki ovalar;

çorum ovası.
merkez ilçenin üzerinde, 780-800 m. yüksekliğindedir. üzerinde bayat-ömerbey–deliler-gürcü-elemin-sarmaşa-buluz-celilkırı ve yaydiğin köyü toprakları bulunmaktadır. ovanın doğu ve kuzey yönlerinde fay hatları vardır.
bozboğa ovası.
merkez ilçeye bağlı bozbuğa-yenice-çayhatap-sarimbey-kadıkırı-ahilyas-harzadın-abdalata-büğdüz köyleri bulunmaktadır. 800-820 m. yüksekliğindedir.
ovasaray ovası.
çorum’a 10-12 km. uzaklıkta, ovasaray-kayı-boğabağı-maza-sarta-üyük-karapınar ve karacaköy toprakları vardır. 700-800 m. yüksekliğindedir.
hüseyin ovası.
alaca ilçesini ve çevresini oluşturur. 725-875 m. yüksekliğindedir.
dedesli ovası.
merkez ilçe’ye bağlı dereköy-eskiören-iğdeli ve iskilip ilçesine bağlı tombuşoğlu çiftliği bölgelerinden oluşur.
taybı ovası.
iskilip-sungurlu arasında 550-560 m. yüksekliğindedir.
mecitözü ovası.
mecitözü ilçe merkezi ve civar köyleri bulunmaktadır. 950 m. yüksekliğindedir.
osmancık ovası.
osmancık ilçe merkezinin bulunduğu kızılırmak’ın iki yakasında, 300-350 m. yüksekliğindedir.
düvenci ovası.
çorum-merzifon yolu boyunca uzanan 900 m. yüksekliğinde bir ovadır.

çorum'daki vadiler;
kızılırmak, yeşilırmak ve kolları, çorum ilinden geçerken birçok vadiler oluşturmuşlardır. başlıcaları şunlardır;

• sıklık boğazı.
• çorum-samsun yolu üzerinde, 7 km. uzunluğundadır.
• hatap vadisi.
• hatap çayının geçtiği yerde, 16 km'dir.
• harami vadisi, dana boğazı.
• seydim ovası ile dedesli ovasını birleştirir. 6,5 km'dir.
• kırkdilim vadisi.
• çorum-osmancık-kargı bağlantısı konumundadır.
• sacayak vadisi.
• çorum çat suyunun cemilbey’e geçtiği yerdedir.
• hışır vadisi.
• alaca suyunun çat suyuna karıştığı yerdedir.

çorum'daki akarsu, göl ve barajlar;

çorum ilindeki akarsular, sularını ülkemizin iki önemli akarsuyu olan kızılırmak ve yeşilırmak havzalarına boşaltırlar.
kızılırmak havzası.
kızılırmak'ın çorum ilinden geçen kısmı 182 km'dir. bu geçiş yerleri bayat, iskilip, merkez ilçe, osmancık, kargı ilçeleri ve köyleridir.
yeşilırmak havzası.
çorum merkez ilçenin büyük bir kısmı, alaca ilçesi, mecitözü ve ortaköy ilçelerindeki çay ve dereler, yeşilırmak’ın önemli bir kolu olan çekerek irmağına bu havzada dökülür.
çorum çat suyu (82 km).
derinçay adını da alan bu su, eğerci dağından ve köse dağından inen dere ve çayların birleşmesinden oluşur. çomarbaşı ve sıklık derelerini de alarak il merkezinin 3 km batısından geçer. güneyde yılgınözü ve hatap deresi ile birleşir, ahilyas derelerini de alır ve bundan sonra çorum suyu olur. alaca’dan gelen budaközü ile birleşince de çorum çat suyu olur. mecitözü ilçesi ve köylerinden geçerek, amasya ili sınırlarında çekerek’le birleşir.